Các kiến thức cơ bản về cứu dữ liệu ổ cứng sẽ trình bày đến các bạn các kiến thức cơ bản về ổ cứng, cấu trúc dữ liệu được lưu trữ, nguyên nhân mất dữ liệu và các phần mềm để phục hồi và cứu dữ liệu quan trọng đã bị xóa, bị format…
Giới thiệu chung
Thực chất lệnh việc xóa một tập tin hay thư mục nào đó chỉ là đánh dấu “đã xóa” trong Directory Entry và những thông tin liên quan trong File Allocation Table – FAT (với phân vùng định dạng FAT/FAT32) hoặc đánh dấu “xoá” trong Master File Table – MFT Entry (với phân vùng định dạng NTFS).
Lúc này, các vùng (cluster) chứa dữ liệu của tập tin xem như trống dù dữ liệu vẫn tồn tại. Khi dữ liệu mới được ghi đè vào, lúc này dữ liệu cũ mới thực sự bị xóa. Việc “nhìn” thấy những dữ liệu bị đánh dấu xóa chỉ khi chúng ta quét qua bề mặt đĩa bằng phần mềm chuyên dụng.
Các nguyên nhân gây mất dữ liệu trên ổ cứng:
Lỗi phần cứng: chiếm khoảng 44%. Lỗi phần cứng có thê xãy ra do có sự bất thường về dòng điện hoặc thiệt hại về vật lý của thiết bị lưu trữ…
Lỗi phần mềm: chiếm khoảng 21% do Virus phá hoại, hệ điều hành hư hỏng…
Lỗi người sử dung: chiếm khoảng 32% do người sử dụng thao tác không đúng cách như:
xóa nhầm, format hay fdisk khi chưa sao lưu dữ liệu…
Một số phần mềm giúp bạn thực hiện việc cứu dữ liệu từ miễn phí cho đến có phí như:
- EASEUS Data Recovery Wizard Professional
- FILE RECOVERY for Windows
- Nucleus Kernel for NTFS Demo
- Recuva, Handy Recovery
- DERescue Data Recovery Master
- EaseRescue File Recovery
- Ontrack Easy Recovery, Getdataback
- Active Uneraser, File Recovery
- RESTORAT, ntfsundelete…
Mỗi phần mềm đều có những điểm mạnh – yếu riêng, nhưng nhìn chung khả năng “cứu hộ” tùy thuộc rất nhiều vào cấu trúc dữ liệu trên đĩa cứng và những thao tác có ảnh hưởng đến các vùng dữ liệu
Khả năng khôi phục dữ liệu
Tập tin bị xóa:
Như đã đề cập ở trên, việc xóa tập tin sẽ đánh dấu xóa trong Director Entry và những thông tin liên quan
trong bảng FAT hoặc MFT Entry. Về lý thuyết, khả năng khôi phục đầy đủ tập tin này là cao.
Phân vùng bị format:
Với phân vùng FAT, việc định dạng sẽ xóa bảng FAT, Boot Record và thư mục gốc (Root Directory) nhưng Partition Table và dữ liệu trong Allocation vẫn còn. Những tập tin có dung lượng nhỏ hơn kích thước một cluster (32KB, mặc định của FAT32 hoặc theo tùy chọn của bạn khi định dạng), tập tin được khôi phục hoàn toàn vì chúng không cần đến thông tin trong bảng FAT.
Việc tìm và ráp các cluster có liên quan với nhau là công việc khó khăn, nhất là với những tập tin có dung lượng lớn và hay thay đổi.
Điều cần biết khi bạn khôi phục dữ liệu:
Nên dừng sử dụng ngay thiết bị lưu trữ đang bị mất dữ liệu, không nên tiến hành cài đặt hay ghi/xóa, việc này có thể làm mất hẳn dữ liệu, không thê khôi phục được.
Nên sử dụng thêm một HDD khác dùng để lưu các dữ liệu tìm thấy, HDD này được gọi là Destination. Tránh lưu dữ liệu được tìm thấy lên HDD bị mất dữ liệu.
Các file dữ liệu sau khi được khôi phục có thề bị đổi tên không như trước, cấu trúc thư mục thay đổi hoàn toàn.
Các file hình ảnh hoặc Exel tìm được có thể chi có tên nhưng không có nội dung hoặc hư hỏng hoàn toàn không sử dụng được.
Khôi phục dữ liệu là quá trình sử dụng các thiết bị hay phần mềm chuyên dụng để tìm kiếm dữ liệu bị mất, là một giải pháp làm giảm thiểu thiệt hại, dữ liệu không thể nào được khôi phục hoàn toàn như trước. Nếu dữ liệu thực sự rất quan trọng, bạn nên đem ổ cứng đến những dịch vụ cứu dữ liệu có uy tín để kiểm tra, đừng thao tác trên đĩa cứng vì sẽ ảnh hưởng đến khả năng khôi phục dữ liệu hoặc làm tình hình thêm nghiêm trọng.
